Nga Ronald Hanko
A Ka Ndryshuar Roma?
A ka ndryshuar Katolicizmi Roman? A është vallë e mundur që Katolicizmi Roman të ndryshojë, duke marrë parasysh këmbënguljen e Romës për pagabueshmërinë e Papës? Vetë motoja jozyrtare e Romës është Semper Idem, “Gjithmonë e Njëjta.” Shumë i referohen Këshillit të Dytë të Vatikanit, mbajtur në vitet 1962-1965, si provë e gatishmërisë së Romës për të ndryshuar. Një përmbledhje në kopertinën e pasme të një vëllimi me dokumentet e atij këshilli e quan Vatikanin II “Këshilli Ekumenik që ndryshoi Kishën Katolike—dhe ndoshta gjithë Krishterimin—përgjithmonë.”¹ Edhe për një vëzhgues të zakonshëm duket sikur Roma ka ndryshuar dhe vazhdon të ndryshojë në shumë mënyra që nga Reforma Protestante. Kështu, ato që duken si ndryshime të vërteta në Romanizëm përdoren për të justifikuar marrëdhëniet ekumenike me Romën.² Ku qëndron e vërteta?
Romanizmi – Në Thelb i Pandryshuar
Në mësimet dhe besimet e saj themelore, Roma nuk ka ndryshuar dhe nuk do të ndryshojë. Boettner thotë, dhe ne pajtohemi:
Ajo që ndonjëherë duket si ndryshim është thjesht një politikë kujdesi që ajo është detyruar të adoptojë për shkak të opinionit publik. Ajo ndryshon metodat e saj, por jo frymën e saj. Ligji i saj Kanonik nuk ka pësuar asnjë ndryshim thelbësor, as politika e saj e lashtë e shtypjes ose përndjekjes së atyre që dallojnë nga ajo…³
Një shembull i mirë i mosgatishmërisë së Romës për të ndryshuar për mirë në ndonjë çështje të rëndësishme gjendet te “Dekreti mbi Ekumenizmin” (I, 3) të Vatikanit II, në të cilin Roma tregon se qëndrimi i saj ndaj Protestantizmit nuk ka ndryshuar:
Megjithatë, vëllezërit tanë të ndarë, qoftë si individë ose si Komunitete dhe Kisha, nuk janë të bekuar me atë unitet që Jezu Krishti dëshironte t’u dhuronte të gjithë atyre që përmes Tij lindën përsëri në një trup dhe me Të u gjallëruan në një jetë të re—atë unitet që Shkrimet e Shenjta dhe Tradita e lashtë e Kishës shpallin. Sepse vetëm përmes Kishës Katolike të Krishtit, e cila është “mjeti gjithëpërfshirës i shpëtimit,” ata mund të përfitojnë plotësisht nga mjetet e shpëtimit. Ne besojmë se Zoti ynë i besoi të gjitha bekimet e Besëlidhjes së Re vetëm kolegjit apostolik, kreu i të cilit është Pjetri, për të themeluar Trupin e vetëm të Krishtit mbi tokë, në të cilin të gjithë duhet të jenë të përfshirë plotësisht që në ndonjë mënyrë t’i përkasin popullit të Perëndisë.⁴
Roma ende e sheh veten si Kisha e vetme të vërtetë dhe katolike, dhe ndonëse Vatikani II nuk e anatemon Protestantizmin siç bëri më parë Këshilli i Trentit, ai gjithsesi e dënon Protestantizmin si jashtë Kishës së vërtetë dhe mjeteve të hirit dhe shpëtimit.
Në lidhje me meshën, shtatë sakramentet, autoritetin e Papës, ngjizjen e papërlyer dhe adhurimin e Marisë, priftërinë, purgatorin, shfajësimin, traditën, beqarinë dhe shumë çështje të tjera kyçe, mësimi i Romës nuk ka ndryshuar asnjë presje, por është riafirmuar nga Vatikani II. Kameleoni mbetet kameleon edhe kur ndryshon ngjyrën e lëkurës.
Roma krenohet që është gjithmonë e njëjtë dhe në këtë gjendje të njëjtë ajo gjen provën e të qenit Kisha e vetme e vërtetë e Krishtit. Arroganca e Romës në këtë pikë është e pakrahasueshme. Në lidhje me kërkimin e marrëdhënieve ekumenike me Protestantët, Vatikani II në Dekretin e cituar më lart tha (I, 4):
Veprime të tilla, kur ato kryhen nga besimtarët katolikë me durim të mençur dhe nën udhëzimin e kujdesshëm të peshkopëve të tyre, promovojnë drejtësi dhe të vërtetë, harmoni dhe bashkëpunime, si dhe frymën e dashurisë dhe unitetit vëllazëror. Rezultatet do të jenë që, pak nga pak, ndërsa pengesat për bashkimin e përsosur kishtar tejkalohen, të gjithë të krishterët do të mblidhen, në një kremtim të përbashkët të Eukaristisë, në unitetin e Kishës së vetme, të cilën Krishti ia dha Kishës së Tij që nga fillimi. Ne besojmë se ky unitet, ekziston në Kishën Katolike si diçka që ajo nuk mund ta humbasë kurrë, dhe shpresojmë se do të vazhdojë të rritet deri në fund të kohës.⁵
Romanizmi Pafundësisht i Adaptueshëm
Megjithatë, në aspekte të tjera Katolicizmi Roman është po aq i ndryshueshëm dhe adaptues sa ngjyra e lëkurës së një kameleoni. Protestantët shpesh ngatërrohen nga kjo dhe pyesin se si Katolicizmi Roman në Amerikën e Veriut mund të jetë kaq i ndryshëm nga ai në Amerikën e Jugut, ose ai Evropian nga ai Afrikan. Alan Morrison, në librin e tij “Gjarpri dhe Kryqi”, e njeh këtë realitet:
Në shumë mënyra, pas Këshillit të Dytë të Vatikanit, është e pamundur të identifikosh se nga çfarë përbëhet në të vërtetë feja Katolike Romane. Ajo duket se është gjithçka për të gjithë njerëzit, në varësi të asaj që ata duan të besojnë dhe praktikojnë. Ajo mund të mbështesë luftën guerile të armatosur, ekstazën karizmatike me duar të ngritura, ose priftërinë e lartë që djeg temjan dhe adhuron perëndesha!⁶
Kjo nuk është një dukuri e re. J.A. Wylie, në veprën e tij përfundimtare mbi papatin, foli për këtë më shumë se 100 vite më parë, shumë kohë përpara Vatikanit II:
Në pak gjëra është më i dukshëm gjenialiteti i Papizmit sesa në këtë kombinim forcash,—ky kombinim elementesh nga më të ndryshmet; në mënyrë që nga diversiteti më i madh i veprimit të nxirret në fund uniteti më i përsosur i rezultatit, dhe ai rezultat është madhërimi i Kishës. Kjo Kishë ofron kuvende për asketikët dhe mistikët, karnavale për të gëzuarit, misione për entuziastët, pendesa për ata që vuajnë nga keqardhja, motërsi mëshire për bamirësit, kryqëzata për kalorësit, misione sekrete për ata që kanë talent për intrigë, Inkuizicionin, me torturat dhe vidat e tij, për ata që kombinojnë urrejtjen ndaj herezisë me dashurinë për mizorinë, indulgjenca për të pasurit dhe të kënaqurit, purgatorin për të frikësuar të pabindurit dhe për të trembur të ultin, dhe një teologji të mprehtë për kazuistët dhe dialektikët. Brenda kufijve të asaj Kishe ka punë për të gjithë këta punëtorë, dhe atë punë që secili e pëlqen, ndërsa Roma korr frytet e të gjithave… Në këtë mënyrë, Kisha e Romës bashkon në vetvete të gjithë forcën e establishmentit dhe të gjithë forcën e mospajtimeve. Me pompën më të madhe të një hierarkie dominuese lart, ajo ka gjithë energjinë e një sistemi vullnetar poshtë.⁷
Karizmatizmi,⁸ ungjillorizmi,⁹ paganizmi,¹⁰ kundërshtimi i hapur ndaj Papës për çështje etike dhe doktrinore,¹¹ anëtarësimi në Mafie, masoneria, praktika e okultizmit,¹² Marksizmi,¹³ Nazizmi,¹⁴ teologjia e çlirimit, radikalizmi i majtë, Budizmi Zen¹⁵ dhe Hinduizmi,¹⁶ Judaizmi,¹⁷ feja myslimane¹⁸—Roma i toleron të gjitha, megjithëse pa i miratuar domosdoshmërisht të gjitha.
Roma është me të vërtetë një “kosh plehrash sinkretistike,” dhe të flasësh për “katolicizmin kameleon” është vetëm të prekësh aftësinë e Romës për t’u adaptuar në vende dhe rrethana të ndryshme në çdo situatë.
Vatikani II, në “Deklaratën mbi Marrëdhënien e Kishës me Fetë Jo të Krishtera, 2,” deklaroi zyrtarisht se:
Ndër popujt e ndryshëm gjendet njëfarë perceptimi i asaj fuqie të fshehur që qëndron mbi rrjedhën e gjërave dhe mbi ngjarjet e historisë njerëzore; herë pas here disa madje kanë arritur në njohjen e një Qenie Supreme, ose edhe të një Ati,” dhe se “Kisha Katolike nuk refuzon asgjë që është e vërtetë dhe e shenjtë në këto fe.”
Romanizmi Gjithmonë i Rrezikshëm
Ka arsye doktrinore dhe praktike pse Roma është kaq adaptuese dhe e ndryshueshme në këto mënyra. Doktrinarisht, pikëpamja pelagjiane e Romës për shpëtimin, mësimi që njerëzit janë të aftë të ndërmarrin hapat fillestarë dhe themelorë drejt shpëtimit të tyre, çon në një tolerancë të caktuar ndaj praktikave dhe feve të ndryshme dhe në gatishmërinë e Romës për t’u adaptuar. Praktikisht, është thjesht fakti që mbi të gjitha, Roma është e interesuar për supremacinë dhe pushtetin tokësor. Qëllimi i saj i vetëm i vërtetë është “të themelojë Trupin e vetëm të Krishtit mbi tokë, në të cilin të gjithë duhet të jenë të përfshirë plotësisht që i përkasin në ndonjë mënyrë popullit të Perëndisë” (“Dekreti mbi Ekumenizmin,” I, 3). Për Romën, kjo do të thotë të gjithë.
Një aftësi e tillë për t’u adaptuar e bën Katolicizmin Roman të rrezikshëm. Ajo mund të jetë po aq adaptuese sa një kameleon, por kjo nuk do të thotë aspak që ajo është aq e padëmshme sa një kameleon. Ajo është po aq e rrezikshme sa dragoi i madh mbi të cilin ajo kalëron te Zbulesa 17. Në tolerancën e saj (për gjithçka përveç së vërtetës), ajo është si bisha nga toka, që ka brirët e një qengji, por flet si një dragua (Zbulesa 13:11). Adaptueshmëria e saj është e rrezikshme pikërisht sepse i vë në gjumë ata që duhet të kenë frikë prej saj. Për shembull, dëshmoni, qëndrimin e Robert Schuller, i cili tha gjatë vizitës së Papës në SHBA në vitin 1987:
“Është koha që protestantët të shkojnë te bariu dhe të thonë, ‘Çfarë duhet të bëjmë për t’u kthyer në shtëpi?’”¹⁹
Ai nuk po i referohej Shpëtimtarit tonë, por Papës.
Kush mund të harrojë tradhtinë e atyre ungjillorëve të shquar që nënshkruan dokumentin “Ungjillorët dhe Katolikët së Bashku”? Të vënë në gjumë nga siguria se Roma kishte ndryshuar dhe ishte e gatshme të dialogonte me protestantët, burra si J.I. Packer, Chuck Colson, Bill Bright, Richard Mouw, Mark Noll, Pat Robertson, Gerald Bray dhe Max Lucado tradhtuan gjithçka për të cilën qëndronte Reforma Protestante.
Sigurisht, e njëjta aftësi për t’u adaptuar ka çuar në kalimin në Romë të pastorëve dhe liderëve protestantë si Scott Hahn dhe John Richard Neuhaus. Roma ka një vend për këdo që do të bashkohet me të në kundërshtimin e saj të ungjillit të vërtetë dhe në përpjekjet për të vendosur supremacinë e saj. Kushdo që do ta njohë atë si “Kisha Nënë” dhe që do të përkulet para autoritetit të saj, ajo e mirëpret, edhe pse personi mund të mos pajtohet me disa nga mësimet e saj.
Janë vetëm ata që e konsiderojnë atë si kryesore në mbretërinë e Antikrishtit, që e qortojnë për idhujtarinë dhe herezinë e saj dhe që nuk do të nënshtrohen nën zgjedhën e saj vdekjeprurëse, që ajo i urren dhe i përndjek. As fytyra e buzëqeshur e Romës, të cilën ajo e kthen drejt ungjillorëve për t’i tërhequr ata nën krahët e saj, nuk duhet të na mashtrojë. Ajo nuk është penduar kurrë për mijëra vrasjet e saj të shenjtorëve dhe për përpjekjet e saj të pafundme për të çrrënjosur ungjillin. Është gatishmëria e saj për t’u adaptuar dhe për të toleruar gjithçka përveç fesë së vërtetë që do t’i japë Romës një vend të spikatur në mbretërinë e fundit të Antikrishtit, në të cilën të gjitha kombet do të mblidhen nën një kryetar dhe do të adhurojnë së bashku bishën, hebrenjtë, myslimanët, të krishterët dhe paganët, duke përndjekur ata që besnikërinë dhe përkushtimin e tyre e kanë për Krishtin, kryeun e vetëm të kishës.
- Austin P. Flannery, red., Dokumentet e Vatikanit II (Eerdmans, 1975).
- Mark Noll, një nga nënshkruesit e dokumentit të njohur, “Ungjillorët dhe Katolikët së Bashku,” i publikuar në vitin 1994, e justifikoi nënshkrimin e tij me arsyen e “një tolerancë më të madhe në fushën e çështjeve teologjike.”
- Loraine Boettner, Katolicizmi Roman (Prezbiterian dhe i Reformuar, 1979), 447.
- http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat ii_decree_19641121_unitatis redintegratio_en.html
- http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat ii_decree_19641121_unitatis redintegratio_en.html
- Alan Morrison, Gjarpri dhe Kryqi: Korrupsioni Fetar në një Epokë të Ligë (K & M Books, 1994), 582.
- J.A. Wylie, Papati: Historia, Dogmat, Gjenialiteti dhe Perspektivat e Tij (Edinburg: Johnstone dhe Hunter, 1852), 413-15.
- Lëvizja karizmatike, me theksin e saj në dhuratat speciale të Frymës, u miratua shprehimisht nga Vatikani II në “Kushtetutën Dogmatike mbi Kishën, 12.”
- Krahaso me Stanley Mawhinney, “Katolikët Ungjillorë, një Fenomen i Ri” (Shërbesat e Krishtera, 1992). Katolikët ungjillorë pretendojnë se pranojnë të gjitha mësimet “ungjillore” të Protestantizmit ndërsa mbeten Katolikë Romanë.
- “Përdorimi i tempujve… temjanit, llampave dhe qirinjve… tonsurës… kthimit në Lindje… ndoshta këngës kishtare dhe Kyrie Eleison, janë të gjitha me origjinë pagane, dhe janë shenjtëruar nga adaptimi i tyre në Kishë.” John Henry Kardinal Newman, Një Ese mbi Zhvillimin e Doktrinës Krishtere (Pengiun Books, 1974), 369, cituar në Morrison, 562. Newman ishte një kardinal katolik roman që u konvertua nga anglikanizmi.
- Kundërshtimi i hapur i katolicizmit amerikan, si nga laikët ashtu edhe nga klerikët, për shumë çështje, si beqaria klerike, aborti, kontrolli i lindjeve, dhe martesa dhe divorci, është dokumentuar mirë.
- Për shembull, Umbanda, në Amerikën Latine dhe veçanërisht në Brazil, është një kombinim i katolicizmit dhe spiritualizmit afrikan dhe okultizmit, dhe tolerohet gjerësisht mes katolikëve romanë.
- Krahaso me shkrimet e Pierre Teilhard de Chardin, jezuit dhe marksist.
- Për informacion mbi mbështetje katolike romane për regjimet fashiste dhe naziste të Hitlerit dhe Mussolinit, krahaso me John W. Robbins, Megalomania Kishtare (Trinity Foundation, 1995), 161-173, dhe John Cornwell, Papa i Hitlerit (Viking, 1999).
- Murgun Trappist dhe shkrimtarin e njohur Thomas Merton e mbrojti një përzierje të Budizmit Zen dhe Krishterimit.
- Lutja e njohur “Lutja Universale për Paqen” e Nënës Terezë u publikua me pretendimin se “nuk është e kufizuar në anëtarët e feve, por gjithashtu për humanistët dhe agnostikët dhe përgjithësisht për ata që besojnë në fuqinë e mendimit pozitiv” dhe u adaptua nga Shkrimet Hindu, Upanishadat, nga një murgeshë hindu, Satish Kumar.
- “Duke qenë se pasuria shpirtërore e përbashkët për të krishterët dhe hebrenjtë është kaq e madhe, ky sinod i shenjtë dëshiron të nxisë dhe rekomandojë atë kuptim të ndërsjellë dhe respektin që është fryti, mbi të gjitha, i studimeve biblike dhe teologjike si dhe i dialogëve vëllazërore” (Vatikani II, “Deklarata mbi Marrëdhënien e Kishës me Fetë Jo të Krishtera, 4.”)
- “Kisha e konsideron me respekt edhe myslimanët. Ata adhurojnë një Zot të vetëm, që jeton dhe ekziston në vetvete; i mëshirshëm dhe i gjithfuqishëm, Krijuesi i qiellit dhe tokës, i cili ka folur me njerëzit; ata përpiqen të nënshtrohen plotësisht edhe ndaj dekretëve të Tij të pandashëm, ashtu si Abrahami, me të cilin feja e Islamit gëzohet të lidhet, iu nënshtrua Zotit” (Vatikani II, “Deklarata mbi Marrëdhënien e Kishës me Fetë Jo të Krishtera, 3.”)
- Los Angeles Herald Examiner, 19 Shtator, 1987.
Përkthyer nga: https://sb.rfpa.org/chameleon-catholicism-romes-different-faces/