Pasi dha udhëzime për burrat dhe gratë e moshuara në letrën e tij drejtuar Titit, Apostulli Pal dha udhëzime për atë që gratë më të reja duhet të bëjnë për një jetë që i sjell lavdi Perëndisë:
“…të duan burrat e tyre, të duan bijtë e tyre, të jenë fjalëpakë, të dlira, t’i kushtohen punëve të shtëpisë, të mira, të bindura ndaj burrave të tyre, që fjala e Perëndisë të mos blasfemohet.” (Titi 2:4-5).
Siç shihet, ndër këto cilësi ishte edhe një udhëzim që ato “t’i kushtohen punëve të shtëpisë” (Titi 2:5). Kjo frazë me tre fjalë, në fakt, në greqisht është një fjalë e vetme e përbërë. Ajo është fjala: oikourgos, e formuar nga oikos (që do të thotë “shtëpi” ose “familje”) dhe ergon (që do të thotë “punë”). Pra, përkthimi i drejtpërdrejtë i frazës është “punëtore e shtëpisë”, që do të thotë “dikush që është shtëpiake, e përkushtuar ndaj përgjegjësive në shtëpi.” Siç vërejnë studiuesit: “Si në idealin semit ashtu edhe në atë helen, gruaja duhej të qëndronte në shtëpi dhe të kryente detyrat e saj shtëpiake.”
Për të qenë të sinqertë, edhe pa një analizë leksikore të fjalës, është e vështirë të imagjinohet diçka më e qartë në Shkrimin e Shenjtë.
Megjithatë, kjo nuk i ka ndaluar njerëzit të vënë në pikëpyetje atë që duket kaq e qartë në këto fjalë të thjeshta në shqip. Në vend që të pranojnë se detyra kryesore e një nëne është të qëndrojë në shtëpi për t’u kujdesur për nevojat e familjes gjatë gjithë ditës, shumë persona pretendojnë se ndjekja e një karriere jashtë shtëpisë është brenda kufijve të fjalëve të Palit.
Disa thonë se “t’i kushtohen punëve të shtëpisë” do të thotë vetëm që një grua nuk duhet të jetë dembele kur ndodhet në shtëpi. Por ky do të ishte një udhëzim i çuditshëm duke pasur parasysh që të gjithë besimtarët duhet të jenë punëtorë kudo që të ndodhen. Në fund të fundit, Pali nuk kufizoi vendet ku gratë duhet të jenë “fjalëpakë” apo “të dlira” (cilësi të tjera në listë).
Të tjerë thonë se një grua e kushtuar ndaj punëve të shtëpisë do të thotë që është detyra e saj, dhe jo e burrit, që të kujdeset për shtëpinë, një detyrë që ajo mund ta kryejë, pasi të kthehet në shtëpi nga një ditë e gjatë duke punuar diku tjetër. Por kjo ide nuk përputhet me gramatikën greke. Në listën e Palit, “t’i kushtohen punëve të shtëpisë” nuk shfaqet si folje si dy cilësitë e para (“të duan burrat e tyre, të duan bijtë e tyre”); ajo shfaqet si emër. Ai nuk përdori fjalën oikourgeó (“të punosh në shtëpi”); ai përdori oikourgos (“një puntore shtëpie”). Me fjalë të tjera, Pali nuk e dha këtë përshkrim si diçka që një grua duhet të bëjë; ai e dha atë si diçka që një grua duhet të jetë.
Fatkeqësisht, kur këto lloj kundërshtimesh marrin një përgjigje të qartë, çfarë bëjnë shumë njerëz? Në vend që ta përshtasin jetën e tyre me atë që nënkupton Titi 2:5, ata shkojnë t’i referohen gruas punëtore të Fjalëve të Urta 31. Por e vërteta është se Fjalët e Urta 31:10-31 nuk e kundërshton fare Titin 2:5. Përkundrazi, ajo e plotëson atë në mënyrë të përkryer. Ndërsa vargjet e Titit japin udhëzimin, vargjet e Fjalëve të Urta ofrojnë një portret të ndritur të asaj që kjo duket në jetën e përditshme.
Duke shkruar poemën akrostike që i mësoi nëna e tij, Mbreti Lemuel, një student i urtësisë që njihte Perëndinë e vërtetë, Jahven, jep një përshkrim të mrekullueshëm të një gruaje që i jep lavdi Perëndisë si shtëpi-bërëse (amvisë): ajo është e ndershme në financa, punëtore në shtëpi, bamirëse ndaj të tjerëve, e bukur si nga brenda ashtu edhe nga jashtë, dhe e bekuar për perëndishmërinë e saj.
Ajo është e ndershme në financa (Fjalët e Urta 31:10-12)
“Kush do të gjejë një grua të fortë dhe të virtytshme? Vlera e saj është shumë më e madhe nga ajo e margaritarëve. Zemra e burrit të saj ka besim tek ajo, dhe do të ketë gjithnjë fitime. Ajo i bën të mira dhe jo të keqe tërë ditët e jetës së saj.”
Duke e ditur se ai do të jepte një përshkrim madhështor të një gruaje që ka frikë nga Perëndia, Lemueli filloi me pyetjen retorike: “Kush do të gjejë një grua të fortë dhe të virtytshme?” Në fund të fundit, edhe vetë Solomoni kuptoi: “Kush ka gjetur grua ka gjetur një gjë të mirë dhe ka siguruar një favor nga Zoti.” (Fjalët e Urta 18:22). Ajo është e rrallë dhe e çmuar, përfundimisht një dhuratë nga Perëndia. Qëllimi i pyetjes ishte ti nxiste dëgjuesit që të kërkonin një grua të tillë – ose, në rastin e grave, të bëheshin një grua e tillë. Sepse ai tha që “Vlera e saj është shumë më e madhe nga ajo e margaritarëve.”. Vlera e saj nuk mund të llogaritet me një ekuacion matematikor. Ajo nuk mund të vendoset në një fletëllogaritëse, sado që të përpiqesh. Në fund të fundit, paratë mund të bëjnë shumë gjëra për një burrë, por ato nuk mund ta duan atë, t’i japin fëmijë dhe të pasqyrojnë në harmoni dashurinë e lavdishme midis Krishtit dhe Kishës (Efesianëve 5:25-29).
Dhe, meqë jemi duke folur për para, aspekti i parë që përshkroi Lemueli për një grua të perëndishme është që burri i saj mund t’i besojë asaj me financat. Kur ai është duke punuar në arë, duke bërë tregti në treg ose duke u marrë me çështje ligjore te porta e qytetit, ai e di se financat e familjes së tij janë të sigurta në duart e saj. Ndërsa ajo është në shtëpi, paratë që ai fiton me anë të djersës së tij janë të mbrojtura nga përdorimi strategjik i saj për mirëqënien e familjes së tyre. Ky lloj besimi ishte shumë larg nga normalja. Ndërkohë që praktika e zakonshme në kohët e lashta ishte që burri të ruante ose madje të mbyllte pasuritë e tij për të mos lejuar gruan të kishte qasje në to, ky burrë mund t’i besojë gruas së tij plotësisht. [3] Duke folur nga ana financiare, ai e di që ajo është një pasuri, jo një barrë. Sot, kjo do të ishte gruaja që nuk shpërdoron para në argëtim të kotë, blerje të pakuptimta apo shpërdorim mosmirënjohës. Përkundrazi, ajo është lloji i gruas që ndjek moton e famshme të Luftës së Dytë Botërore: “Përdore deri në fund, riparoje, përshtate ose bëj pa të.” Dhe larg të qenit një angazhim vetëm një herë, menaxhim i buxhetit për një periudhë të shkurtër kohe si një dietë e përkohshme, kjo grua i sjell të mira burrit të saj “gjithë” ditët e jetës së saj. Ajo është e përkushtuar ndaj tij “në pasuri ose varfëri,” ndërsa e ndihmon të arrijë të parën në vend të së dytës.
Ajo është e zënë në shtëpi (Fjalët e Urta 31:13-19)
“Gjen lesh dhe li dhe punon me gëzim me duart e veta. Ajo u përngjan anijeve të tregëtarëve: e sjell ushqimin e saj nga larg. Çohet që me natë për t’i ndarë ushqimin familjes së saj dhe për t’u dhënë urdhërat e nevojshme shërbëtoreve të saj. Ajo shikon një arë dhe e ble; me duart e saj mbjell një vresht. Ngjesh me forcë ijët dhe i bën më të fortë krahët e saj. E kupton që tregëtia e saj po shkon mbarë dhe llamba e saj e natës nuk i shuhet. Shtrin dorën mbi furkën, pëllëmbat e saj zënë boshtin.”
Karakteristika tjetër e një shtëpi-bërëseje (amvise) të përkushtuar ndaj Perëndisë është që ajo është e zënë në shtëpi. Në vend që të humbasë kohë kot, ajo është e angazhuar në shumë veprimtari. Së pari, ajo kalon kohë duke mbledhur materialet e para (lesh dhe liri) për të bërë fije liri, të cilën e përdor për të endur dhe për të bërë rroba (shih Fjalët e Urta 31:19). [4] Megjithëse gruaja moderne mund ta shohë këtë mënyrë jetese si të vështirë dhe kufizuese, kjo grua punon “me gëzim” (Fjalët e Urta 31:13). Ajo ndjen kënaqësi duke i shërbyer familjes së saj në këtë mënyrë. Dhe sigurisht, askush nuk lind me një zemër altruiste që gëzohet në shërbimin ndaj të tjerëve, por është hiri hyjnor ai që i ripërtërin zemrat tona dhe i përshtat mendjet tona me Fjalën e Tij (shih Gjoni 3:8, Romakëve 12:1-2). Por cfarë duhet të bëjë një nënë nëse ajo ka dyshime nëse të qënit shtëpiake dhe shtëpi-bërëse është “thirrja” e saj në jetë, duke pretenduar se gjen më shumë pasion dhe përmbushje duke punuar jashtë shtëpisë? Ajo prapësëprapë duhet ta përputhë jetën e saj me Fjalën e Perëndisë, ndërsa lutet që Ai të ndryshojë dëshirat e saj që ajo të gjejë gëzim në atë që mëson Shkrimi.
Për më tepër, kjo amvise shtëpi-bërëse ideale mbledh një larmi ushqimesh për familjen e saj kur blen në treg. Si një anije tregtare nga një vend i largët, ajo kthehet në shtëpi me një numër delikatesash për familjen e saj për t’i shijuar dhe për t’u ushqyer. Në vend që të jetë tepër e lodhur për të gatuar pas një dite të gjatë në zyrë, kjo lloj gruaje ka si kohën ashtu edhe prioritetin për të gatuar ushqim cilësor. Në fakt, ajo madje “ngrihet edhe kur është ende natë” për të filluar përgatitjet për ushqimet e ditës. Kur dielli lind, ajo është zgjuar. Sigurisht, nuk është e nevojshme që një grua të zgjohet në një orë të caktuar çdo ditë, por parimi është se një amvisë shtëpi-bërëse ndihmon familjen e saj të shkëlqejë përmes një etike të fortë pune; ajo nuk i lë burrin dhe fëmijët të “përballen vetë.” Ashtu si Aguri vuri re te Fjalët e tij të Urta 30:25, “Mizat e dheut, që janë një popull pa forcë, por që e mbledhin ushqimin e tyre në verë”, kjo grua parashikon nevojat e familjes saj (ku përfshin edhe nevojat e “shërbëtorëve” të saj). Më pas, ajo fillon të zbatojë planin.
Si të mos mjaftonte kjo, ajo është e përfshirë edhe në punë bujqësore: “Ajo shikon një arë dhe e ble” (Fjalët e Urta 31:16). Ajo investon para në diçka që do të prodhojë më shumë dhe më pas riinveston po ashtu edhe këto fitime, duke përdorur fuqinë e saj fizike dhe mendore në mënyrë të mençur (shih Fjalët e Urta 31:17). Për pasojë, ajo e di që ka sjellë përfitime financiare për familjen e saj. Në kohët e lashta, llambat e familjeve më të varfra nuk mbaheshin ndezur gjatë gjithë natës (për të kursyer shpenzimet), por për këtë grua, “llamba e saj e natës nuk i shuhet.” (Fjalët e Urta 31:18, krahaso me Fjalët e Urta 21:20). Në vend që të nënkuptojë që kjo grua punon gjatë gjithë natës (gjë që, sigurisht, do ta pengonte të ngrihej herët për familjen e saj), kjo llambë që digjet vazhdimisht është në fakt një shenjë e begatisë së pandërprerë (krh. Fjalët e Urta 21:20).[5]
Duke pasur një gamë kaq të gjerë veprimtarish në të cilat ajo është e angazhuar, disa mendojnë se kjo justifikon një nënë që të mbajë një karrierë jashtë shtëpisë. Në realitet, është e kundërta: natyra e larmishme e jetës së saj të përditshme ishte e mundur vetëm sepse ajo ishte një nënë që qëndronte në shtëpi. Nënat me punë me kohë të plotë nuk njihen si ato që “ngrihen ndërsa është ende natë” për të përgatitur shtëpinë për ditën; është mjaft e vështirë të përpiqesh të flesh dhe të rikuperohesh për një ditë tjetër të lodhshme. Ata që punojnë në ndërtesa të larta nuk dalin në mes të ditës për të blerë ferma, ata janë të bllokuar në zyra. Një nënë që shënon orarin në një kartelë nuk është në treg duke mbledhur ushqim dhe lëndë të para për familjen e saj; ajo është në zyrë duke mbledhur raporte dhe tabela për kolegët e saj. Jo vetëm që do të ishte e pamundur të menaxhoheshin të gjitha këto aktivitete nga një grua që ka një karrierë jashtë shtëpisë me orar të plotë, por ta bësh këtë do të sillte padyshim një katastrofë për shëndetin mendor të një gruaje, gjë që, në fakt, ndodh pikërisht kështu me shumë prej tyre që e provojnë.
Është e çuditshme, pra, që disa e përshkruajnë shtëpi-bërjen (amvisërinë) si të kufizuar brenda katër mureve të shtëpisë, kur në të vërtetë është gruaja e karrierës ajo që zakonisht është e mbyllur, brenda katër mureve të zyrës. Në vend që të jetë e lirë të vijë e të shkojë sipas nevojës, gruaja me karrierë është e bllokuar në rutinën e lodhshme nga ora nëntë deri në pesë. Dhe kur bëhet fjalë për të ashtuquajturin Lëvizjen e Çlirimit të Grave, dikush vuri re me mençuri sa e çuditshme është të mendosh se “gratë janë të lira kur u shërbejnë punëdhënësve të tyre, por skllave kur ndihmojnë burrat e tyre.”[6]
John MacArthur e përmbledh këtë mirë:
“Përçmimi i rolit të një shtëpi-bërëseje (amviseje) është shumë i pamend. Gjerësia e rolit të një shtëpi-bërëseje (amviseje) është e mahnitshme… Të jesh në gjendje të veprosh si ekonomiste, si administruese e fondeve dhe burimeve, të analizosh të gjitha produktet e disponueshme, të jesh mjaftueshëm e fortë dhe e organizuar për të marrë vendimet e duhura në kohën e duhur, të sigurosh gjërat e nevojshme, të jesh një grua e përkushtuar për burrin tënd dhe një nënë e butë dhe e dashur për të gjithë fëmijët e tu, të shpërndash përgjegjësitë për të gjithë ata që janë pjesë e forcës puntore, kjo kërkon një grua të jashtëzakonshme. Disa thonë: “Epo, gratë kanë aftësi administrative, pse duhet të ‘mbyllen’ në shtëpi?” Ata nuk e kuptojnë. Kjo mund të jetë shprehja më e plotë dhe më e mrekullueshme e feminitetit.[7]
Si të mos mjaftonte e gjitha kjo, kjo shtëpi-bërëse (amvise) jo vetëm që ka kohë për punë fitimprurëse, por ka edhe kohë për punë bamirësie.
Ajo është Bujare ndaj të Tjerëve (Proverbat 31:19-21)
“Shtrin dorën mbi furkën, pëllëmbat e saj zënë boshtin. I shtrin dorën të varfërit dhe i jep dorën nevojtarit. Nuk i trembet borës për familjen e saj, sepse tërë ata të shtëpisë së vet kanë një veshje të dyfishtë.”
Duke shtrirë duart në punë, ajo prodhon veshje duke përdorur furkën (mjeti që mban fibrat e mëdha) dhe boshtin (mjeti që përdoret për të endur fijet). Po ato duar pastaj zgjerohen me mikpritje dhe ndihma materiale ndaj “të varfërve” (Fjala hebraike ani, i referohet një njeriu me mjete të pakta) dhe “nevojtarëve” (Fjala hebraike ebyon, i referohet dikujt në shtresën më të ulët të shoqërisë). Qoftë duke pritur të tjerët në shtëpinë e saj për të ndarë një vakt apo duke dhënë veshje për ata që janë në nevojë, kjo grua përdor aftësitë e saj për të mirën e të tjerëve.
Në fund të fundit, ajo ishte një besimtare e vërtetë që njihte dhe ndiqte Besëlidhjen Moisianike në Izraelin e lashtë, ku Moisiu dha këtë urdhër (duke përdorur të njëjtat fjalë hebraike ani dhe ebyon): “Sepse nevojtarët nuk do të mungojnë kurrë në vend, prandaj unë po të jap këtë urdhërim tënd dhe të them: “Hapja me bujari dorën tënde vëllait tënd, të varfërit tënd dhe nevojtarit në vendin tuaj”.” (Ligji i Përtërirë 15:11). Po kështu, për një grua që dëshiron të jetë besnike ndaj Besëlidhjes së Re në Kishë, Pali la këtë udhëzim: “Prandaj, sa të kemi rast, le t’u bëjmë të mirën të gjithëve, por në radhë të parë atyre që janë në familjen e besimit.” (Galatasve 6:10).
Si një shtëpi-bërëse (amvisë) e përkushtuar, kjo lloj gruaje ka mundësi të panumërta për të bërë mirë, dhe ajo i shfrytëzon ato.
-
Kur dikujt i duhet një dado në minutën e fundit për një emergjencë të papritur, ajo është ajo që mund të telefonojnë. Kur dikush është në spital, kjo grua e përkushtuar ka kohë për ta vizituar. Nëse një person gjendet në vështirësi, ajo këshillohet me burrin e saj për të ndihmuar për një zgjidhje. Ajo është organizatorja e ushqimeve për një familje me të sapolindur. Një herë në muaj, ajo mbush magazinën e kishës së saj me pelena, biberona dhe pajisje të tjera pro-jetës. Ajo ka kohën në duar për të shtrirë duart.
Por bujaria e saj nuk mbaron me të huajt. Përkundrazi, ajo sigurohet që të kujdeset edhe për nevojat e familjes së saj. Kjo grua nuk ka frikë nga dimri i ftohtë dhe me shi i Izraelit (nëntor-shkurt), sepse “tërë ata të shtëpisë së vet kanë një veshje të dyfishtë.” Ajo përdor aftësitë e saj të endjes për t’u siguruar që anëtarët e familjes së saj dhe shërbëtorët e saj kanë veshjet e duhura për të përballuar motin e ftohtë. Madje, ajo u ka dhënë më të mirën që mundet: ata veshin rroba të kuqe të purpurta, një ngjyrë dhe material i kushtueshëm. [8] Ndërsa shmang sipërfaqësinë e mëkatshme, ajo dëshiron që familja e saj të duket po aq mirë sa ndihet.
Në të njëjtën kohë, nuk janë vetëm ata që janë të veshur mirë. Ajo gjithashtu vishet mirë për veten e saj, si nga brenda, ashtu edhe nga jashtë, për të qenë e bukur në shpirt dhe në paraqitje.
Ajo është e Bukur si Brenda ashtu edhe Jashtë (Proverbat 31:22-27)
“Bën për vete mbulesa si sixhade dhe rrobat e saj janë prej liri shumë të hollë dhe të purpurta. Burri i saj nderohet te porta, kur ulet bashkë me pleqtë e vendit. Përgatit rroba prej liri dhe i shet, i furnizon me breza tregtarët. Forca dhe nderi janë rrobat e saj dhe qesh për ditët që do të vijnë. Hap gojën e saj me dituri dhe mbi gjuhën e saj është ligji i mirësisë. Ajo mbikqyr si shkon shtëpia e vet dhe nuk ha bukën e përtacisë.”
Përshkrimi i kësaj gruaje vazhdon me aftësitë e saj në prodhimin e “mbulesave” (që i referohen çarçafëve të shtratit) dhe “veshjes” (që i referohet rrobës së saj). Për të dyja, ajo përdor “lirinë e hollë” (shpesh i importuar nga Egjipti) dhe “ngjyrën e purpurt” (shpesh e importuar nga bregu Fenikas), që përfaqësojnë cilësinë dhe hijeshinë më të lartë të materialit.[9] Edhe pse bukuria e jashtme ka më pak vlerë se bukuria e brendshme (shih 1 Tim. 4:8), kjo nuk do të thotë që ajo nuk ka asnjë vlerë. Nuk ka asgjë të virtytshme në të qenit i parregullt apo i shpërfillur në pamje. Përkundrazi, kjo grua përdor talentet e saj të dhëna nga Perëndia për të theksuar bukurinë që Ai i ka dhënë, padiskutim, si një shprehje dashurie për burrin e saj. Siç tha Mbreti Solomon për gruan e tij: “Për mua, mikesha ime, je si pela ime midis qerreve të Faraonit.” (Kantiku i Kantikëve 1:9). Mos e humb frazën e rëndësishme “për mua” që Solomoni përdor. Kjo bashkëshorte e perëndishme nuk zbukuron veten për t’u dukur tërheqëse për burrat e tjerë; ajo kujdeset për pamjen e saj për t’u dukur e bukur në sytë e burrit të saj. Në këtë aspekt, ky parim nuk ka për qëllim të vendosë një standard të caktuar bukurie që të gjitha gratë duhet të ndjekin. Nuk ka të bëjë me presionin ndaj grave që të përshtatin pamjen e tyre me revistat e fundit të modës. Përkundrazi, kjo lartëson bukurinë që një grua kërkon me qëllim për burrin e saj. Sytë e burrit të saj janë të vetmit që kanë rëndësi gjithsesi.
Sinclair Ferguson ofron një shpjegim të shkëlqyer në këtë aspekt:
“E dini cila është një nga gjërat më të tmerrshme të kaq shumë “guruve” të udhëzimit martesor? Ata flasin sikur Zoti e ka krijuar martesën me një model unik që i përshtatet të gjithëve. Por ajo që bën Zoti në krijim është që krijon një model që i përshtatet vetëm një tjetri. Pra, nuk është thjesht që bukuria është në sytë e vëzhguesit; shpeshherë, bukuria është e fshehur nga sytë e vëzhguesëve të tjerë, në mënyrë që vetëm ti të shohësh atë që sheh.” [10]
Megjithatë, vlen të përmendet se burri i saj është gjithashtu “i njohur në portat e qytetit”, jo vetëm për shkak të punës që ajo bën duke shitur veshjet dhe rripat e saj, por edhe sepse ajo kujdeset për paraqitjen e tij. Siç thekson një komentues: “Veshjet me të cilat ajo e zbukuron atë gjithashtu rrisin prestigjin e tij.” [11] Syri i saj për bukurinë shtrihet edhe te rrobat e bashkëshortit të saj. Siç do ta pranonin shumë bashkëshortë sot, asgjë nuk ka ndryshuar që nga kohët biblike: pas çdo burri të veshur me stil qëndron një grua me shije të hollë estetike.
Por bukuria e saj nuk ndalet vetëm në pamjen e jashtme. Shumë më e rëndësishme është bukuria e saj e brendshme, karakteri i saj i perëndishëm. Apostulli Pjetër i shkroi besimtarëve: “Stolia juaj të mos jetë e jashtme: gërshëtimi i flokëve, stolisja me ar ose veshja me rroba të bukura, por njeriu i fshehur i zemrës, me pastërtinë që nuk prishet të një shpirti të butë dhe të qetë, që ka vlerë të madhe përpara Perëndisë.” (1 Pjetrit 3:3-4).
Zbukurimi i një gruaje nuk duhet të jetë thjesht i jashtëm. Dhe kjo grua ideale e pasqyron pikërisht këtë: “Forca dhe nderi janë rrobat e saj dhe qesh për ditët që do të vijnë.” (Fjal. e Urta. 31:25). Ajo ka një karakter të qëndrueshëm, një perëndishmëri që e dallon nga të tjerët dhe një optimizëm për të ardhmen, jo sepse mbështetet tek aftësitë e saj apo të burrit të saj, por sepse ajo ka besim tek Zoti.
Siç shpjegon studiuesi Dan Phillips:
“Është frika e saj ndaj Jahveut që e mundëson të kuptojë se madhështia e vërtetë nuk do t’i vijë përmes agresivitetit egoist apo bukurisë thjesht të jashtme, por përmes përkushtimit ndaj Perëndisë dhe angazhimit të plotë ndaj qëllimit krijues që Ai ka për të. [12]
Më tej, Lemueli e përshkruan këtë grua duke thënë: “Hap gojën e saj me dituri dhe mbi gjuhën e saj është ligji i mirësisë.” (Fjal. e Urta.31:26). Ajo po u mëson të tjerëve të kenë të njëjtën bukuri të brendshme që zotëron edhe vetë.
Por kjo sjell një pyetje të rëndësishme: Kë është duke mësuar ajo? Bazuar në Fjalët e tjera të Urta (Fjal. Urta 1:8; 6:20, etj.), përgjigjja është e qartë: fëmijët e saj. Ajo po mëson fëmijët e saj në përputhje me Ligjin e Përtërirë 6:6-7, i cili i thërriste izraelitët të edukonin fëmijët e tyre “kur uleni në shtëpi, kur ecni në rrugë, kur shtriheni dhe kur ngriheni.” Duke përdorur një teknikë letrare të quajtur merizëm, kjo do të thotë se prindërit ishin udhëzuar t’i mësonin fëmijët e tyre gjatë gjithë ditës, kudo që të ishin. Kjo grua ideale e di mirë që ajo dhe bashkëshorti i saj janë përgjegjës për edukimin e fëmijëve të tyre.
Në fakt, duke vërejtur që “nuk ka dëshmi për shkolla në Izraelin e lashtë”, studiuesi Bruce Waltke thotë:
Mjedisi familjar për edukimin në Izraelin e lashtë, si në ligjin e Moisiut (krh. Ligj. 6:7-9) ashtu edhe në fjalët e urta të Solomonit, përtej çdo dyshimi të arsyeshëm është vendosur duke i’u referuar nënës (krh. Eks. 20:12; Lev. 19:3; Ligj. 5:16; 21:18-21; Luka 2:51; 2 Tim. 1:5; 3:14-15) dhe veçanërisht te Fjalët e Urta (4:3; 6:20; 23:35; 31:1, 26-28; krh. 10:1; 15:20).[13]
Waltke vazhdon analizën e tij duke thënë: “Edukimi në një mjedis familjar gjen një konfirmim të mëtejshëm te [Fjalët e Urta 4:1-9], ku familja e perëndishme—duke përfshirë gjyshin, babanë, nënën dhe djalin—përfaqësohen, megjithëse në mënyrë figurative, si transmetues të trashëgimisë shpirtërore të familjes.” Duke u mbështetur në këtë, nuk është për t’u habitur që ai përfundon duke thënë: “Dëshmitë tregojnë për arsimin në shtëpi në Izraelin e lashtë.”[14]
Në vend që t’u lërë paganëve t’i mësojnë fëmijët e saj, ajo “mbikqyr si shkon shtëpia e vet” (Fjalët e Urta 31:27). Duke marrë përgjegjësinë për arsimimin e fëmijëve të saj, nuk është çudi që kjo grua “nuk ha bukën e përtacisë.” Thjesht pyesni çdo nënë që qëndron në shtëpi për të mësuar fëmijët e saj gjatë gjithë ditës. Nënat që shkollojnë fëmijët në shtëpi janë në një shërbesë me kohë të plotë, dhe mos lejoni askënd t’ju thotë të kundërtën.
Ajo është e Bekuar për Perëndishmërinë e saj (Proverbat 31:28-31)
Bijtë e saj ngrihen dhe e shpallin fatlume; edhe burri i saj e lëvdon duke thënë: “Shumë bija kanë bërë gjëra të mëdha, por ti i kalon të gjitha ato”. Hiri është i rremë dhe bukuria është e kotë, por gruaja që ka frikë nga Zoti është ajo që do të lëvdohet. I jepni frytin e duarve të saj, dhe vet veprat e saj le ta lëvdojnë te portat.
Edhe pse kjo grua punon për të kënaqur Zotin dhe jo njerëzit, të tjerët e vërejnë perëndishmërinë e saj dhe e lavdërojnë për të. Në jetën e saj private, fëmijët e saj “ngrihen dhe e shpallin fatlume” (Fjal. Urta 31:28). Fakti që ata e njohin përkushtimin e saj dhe dëshirojnë ta nderojnë për të, nënkupton se këta fëmijë tashmë janë në një moshë të pjekur, ku janë në gjendje të reflektojnë mbi sakrificat që ajo ka bërë për t’i rritur sipas udhëve të Perëndisë. Po kështu, burri i saj “e lëvdon”, duke kuptuar mirë se të qenit nënë që rri në shtëpi është një punë me kohë të plotë.
Sot, shumë të krishterë ndajnë këtë perspektivë teksa mendojnë për vendimet e prindërve të tyre të perëndishëm, të cilët sakrifikuan një të ardhur të dytë për të investuar në diçka që paraja s’mund ta blejë. Ata mund të kenë jetuar në një shtëpi më të vogël, por kishin lidhje më të forta me njëri-tjetrin. Ata mund të mos kenë pasur veshjet më të shtrenjta, por kishin kujtimet më të bukura. Ata mund të kenë bërë më pak pushime, por kishin shumë më tepër Jezus në jetën e tyre.
Nga ky përshkrim i një gruaje shtëpiake, është e qartë se perëndishmëria është shumë më e vlefshme sesa bukuria e jashtme, si për nga kohëzgjatja, ashtu edhe për nga rëndësia. Çdo i ri që mendon me mençuri për bashkëshorten e tij të ardhshme duhet ta kuptojë se një fytyrë e bukur nuk ka vlerë pa një zemër të rilindur. Në fund të fundit, “Si një unazë ari në feçkën e një derri, kështu është një grua e bukur që nuk ka mend.” (Fjal. Urta 11:22).
Po kështu, kur kjo grua kthen kokën pas në pleqërinë e saj, ajo do të kujdeset shumë më tepër për atë që sheh në familjen e saj sesa për atë që sheh në pasqyrë. Në vitet e saj të fundit, ajo mund të ketë flokë të thinjura dhe lëkurë me rrudha, por burri, fëmijët dhe nipërit e saj e duan atë dhe e duan Zotin. Çfarë mund të kërkonte ajo më shumë?
Në jetën e saj publike, ajo gjithashtu lavdërohet “në porta.” Ata që jetojnë në bashkësinë e besëlidhjes në Izrael duhet ta kishin kuptuar që jeta e saj si shtëpi-bërëse (amvisë) ishte standardi normativ dhe biblik. Pavarësisht nëse rrethanat e jetës ndikojnë ose jo në aftësinë e një gruaje për t’i përmbushur këto parime, ata përreth saj thirren të shohin frytet e jetës së saj (“veprat e saj”) dhe të pohojnë se ajo me të vërtetë mishëron atë që Shkrimi paraqet si idealin për t’u ndjekur.
Përfundimisht, duke ndjekur planin e Perëndisë për familjen, nuk ka asnjë dyshim që një grua e tillë mund të presë me padurim të dëgjojë nga Zoti: “Të lumtë, shërbëtori i mirë dhe besnik!” (Mateu 25:21). Kështu që kur bota (dhe një pjesë e madhe e ungjillorizmit) reagojnë me neveri ndaj idesë se shtëpi-bërja (amvisëria) është standardi biblik për gratë dhe nënat, mos u shqetëso, ata nuk janë ata që do të ndajnë shpërblimet në fund të kohëve (krh. 1 Kor. 3:13-15).
Nga ana tjetër, ata që e shohin këtë portret të një shtëpi-bërjeje (amvise) të perëndishme dhe janë të bindur, John MacArthur ofron këtë këshillë pastorale:
“Një grua e tillë mund të duket pothuajse e pamundur, në mos qesharake në ditët e sotme, por standardi i Perëndisë nuk ndryshon kurrë, dhe ky është modeli që çdo bashkëshorte dhe nënë e krishterë duhet të vendosë si ideal dhe t’i kërkojë Zotit hirin për ta ndjekur. Dhe nëse je duke parë jetën tënde dhe thua, ‘Kam qenë duke shkuar në drejtimin e gabuar,’ atëherë sot është një ditë e mirë për të filluar në drejtimin e duhur. A nuk është Perëndia Zoti i fillimeve të reja? Ky është shtegu për të cilin duhet të ecësh.”
Në fund të fundit, nëse ndihesh se nuk i përmbush standardet e Fjalëve të Urta 31, kujto se pajtimi yt me Perëndinë nuk bazohet në drejtësinë tënde, por në drejtësinë e Krishtit. Jezusi e mbajti Ligjin e Perëndisë në mënyrë të përsosur (duke përfshirë dhe urtësinë e Perëndisë) në vendin tonë. Prandaj, pusho në faljen që gjendet në Të dhe pastaj përdore këtë falje që të të motivojë për të përqafuar këtë portret me më shumë zell se kurrë më parë.
Nëse një grua me gëzim i qëndron rolit të saj të caktuar nga Zoti në shtëpi, Shkrimi jep një premtim: ajo do të nderohet (krh. Fjalët e Urta 31:28-31).
Nëse një grua heq dorë me vullnet nga roli i saj i caktuar nga Zoti në shtëpi, Shkrimi jep një paralajmërim: Fjala e Perëndisë do të shahet (krh. Titi 2:5).
Prandaj, nëse je një vajzë e re, bëj gjithçka që mundesh për të ndjekur këtë standard biblik si një shtëpi-bërëse (amvisë). Nëse je një grua më e madhe në moshë, ndihmo dhe inkurajo gratë e reja në këtë përpjekje. Dhe nëse je një burrë që ka gjetur një grua të tillë, lavdëroje atë për besnikërinë e saj dhe falëndero Perëndinë për providencën e Tij.
Perkthyer nga: https://www.expositoryparenting.org/blog/2023/3/28
—
Referencat
[1] Frederick W. Danker, Walter Bauer, dhe William F. Arndt, A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, botimi i 3-të (Chicago: University of Chicago Press, 2000), 700.
(Vini re se përkthimi KJV e përkthen si “keepers at home,” bazuar në fjalën greke oikouros në vend të oikourgos. Diskutimi mbi traditat e dorëshkrimeve është jashtë fushës së këtij artikulli dhe nuk ndikon në parimin themelor.)
[2] po aty., 700.
[3] John MacArthur, The MacArthur Bible Commentary: Unleashing God’s Truth, One Verse at a Time (Nashville, TN: Thomas Nelson, 2005), 729.
[4] Bruce K. Waltke, The Book of Proverbs, Chapters 15-31, The New International Commentary on the Old Testament (Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 2005), 523.
[5] Robert Jamieson, A.R. Fausset, dhe David Brown, Commentary on the Whole Bible (Grand Rapids, MI: Zondervan, 1962), 474.
[6] http://www.gkc.org.uk/gkc/books/Social_Reform_B.C.html
[7] https://www.gty.org/library/sermons-library/80-50/an-excellent-wife
[8] Bruce K. Waltke, The Book of Proverbs, Chapters 15-31, The New International Commentary on the Old Testament (Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 2005), 530.
[9] po aty., 530.
[10] https://www.youtube.com/watch?v=BqyZsaWyCv0
[11] Bruce K. Waltke, The Book of Proverbs, Chapters 15-31, The New International Commentary on the Old Testament (Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 2005), 530.
[12] Dan Phillips, God’s Wisdom in Proverbs (The Woodlands, TX: Kress Biblical Resources, 2011), 224.
[13] Bruce K. Waltke, The Book of Proverbs, Chapters 1-15, The New International Commentary on the Old Testament (Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 2004), 62.
[14] Bruce K. Waltke, The Book of Proverbs, Chapters 15-31, The New International Commentary on the Old Testament (Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing Co., 2005), 224-225.
[15] https://www.gty.org/library/sermons-library/80-274/the-mirror-for-all-christian-women
